IV. Gdzie można złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku
Skoro już wiesz, w jakich sytuacjach warto dorzucić spadek, przejdźmy do tego, w jaki sposób można to zrobić i ile kosztuje odrzucenie spadku.
Podstawową opcją jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w sądzie. Co do zasady sądem właściwym dla wszystkich spraw związanych ze spadkobraniem jest sąd spadku, jednakże w przypadku oświadczeń spadkowych jest inaczej.
Zgodnie z brzmieniem art. 640 KC oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć w sądzie rejonowym właściwym miejscowo, dla osoby składającej oświadczenie. Opłata od oświadczenia o odrzuceniu spadku wynosi 100,00 zł.
Drugą opcją jest złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed notariuszem. Koszt dokonania czynności w takiej formie może różnić się w zależności od stawek danego notariusza, jednak nie powinien wykroczyć poza kwotę kilkaset złotych.
Odrzucenie spadku przed notariuszem ma taką samą moc prawną jak odrzucenie spadku przed sądem. Czynność dokonywana przed notariuszem ma jednak tę zaletę, że jest dużo szybsza i często będzie można dokonać ją wręcz „od ręki”.
V. Podsumowanie
Po wprowadzeniu dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza jako podstawowej formy dziedziczenia odrzucenie spadku straciło na popularności, ponieważ obecny system prawa spadkowego zapewnia zdecydowanie większy poziom bezpieczeństwa spadkobierców.
Jednakże w mojej ocenia, warto czasami rozważyć, czy odrzucenie spadku nie oszczędzi nam zbędnych formalności i nerwów.
Zapraszam do przeczytania innych moich artykułów, które pomogą Ci ugruntować podstawową wiedzę z zakresu prawa spadkowego. Masz pytania? Napisz kontakt@perspektywaprawa.pl.
autor:
Tymoteusz Przeperski
prawnik, twórca bloga PerspektywaPrawa
więcej o mnie znajdziesz tutaj.
III. Termin na odrzucenie spadku
Spadkobierca zostaje powołany do spadku już w momencie śmierci spadkodawcy, jednakże przez pewien okres czasu może zdecydować, czy chce spadek odrzucić lub wybrać sposób jego przyjęcia.
Co do zasady oświadczenie spadkowe można złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia, kiedy spadkobierca dowiedział się o swoim powołaniu do spadkobrania, tj. dowiedział się o śmierci spadkodawcy lub w przypadku powołania w dalszej grupie spadkowej, odrzucenia spadku przez spadkobierców z grupy wcześniejszej.
Półroczny okres na złożenie oświadczenia spadkowego może wydawać się długi, jednakże nie należy zwlekać. Sam średnio kilka razy w roku spotykałem się ze sprawami, w których powołanym do dziedziczenia „uciekł” termin na odrzucenie spadku.
Niezłożenie w terminie oświadczenia spadkowego powoduje dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza z mocy prawa, co oznacza, że do skuteczności powołania do dziedziczenia nie jest potrzebne jakiekolwiek oświadczenie spadkodawcy ani rozstrzygnięcie sądu. Terminu na złożenie oświadczenia spadkowego nie da się przywrócić, jednak w wyjątkowych sytuacjach osoba, na którą przeszedł spadek, może uchylić się od skutków niezłożenia oświadczenia woli. Należy jednak pamiętać, że nie jest to takie proste i może być niemożliwe w każdej sytuacji.
II. Dlaczego warto odrzucić spadek?
Jeżeli spadkobierca powołany do dziedziczenia nie złoży oświadczenia spadkowego w terminie 6 miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy lub o swoim powołaniu do dziedziczenia (w przypadku dziedziczenia w dalszej grupie) odziedziczy spadek w przypadającej mu części z dobrodziejstwem inwentarza. Będzie więc odpowiadał za długi spadkowe do wysokości uzyskanych ze spadków „zysku”.
Przed nowelizacją prawa cywilnego z 2015 roku, jeżeli spadkobierca nie złożył oświadczenia spadkowego, następowało dziedziczenie spadku wprost. To rozwiązanie wiązało się z dużo większym ryzykiem dla spadkobierców, którzy mogli odziedziczyć spadek obciążony długami i ponosić pełną odpowiedzialność za ich spłatę. Zaniedbanie prawa do złożenia oświadczenia spadkowego mogło się więc wiązać z powstaniem odpowiedzialności za potężnych rozmiarów zobowiązania.
Obecnie spadkobiercom taka sytuacja nie grozi, gdyż przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest najbezpieczniejszą formą spadkobrania. Dlaczego więc w niektórych sytuacjach warto spadek odrzucić?
Pomimo iż spadkobierca nie będzie odpowiadał za pozostawione długi spadkowe ponadto, co tytułem spadku zyska, to do zasada ta nie dotyczy kosztów poniesionych na „obsługę sprawy”, w tym określenia wysokości aktywów i pasywów pozostawionego spadku. Przepisy prawa spadkowego wskazują, iż spadek jest to ogół praw majątkowych pozostawionych przez zmarłego, którego ewentualny podział określa się za pomocą części ułamkowych. W związku z powyższym, jeżeli w skład spadku wchodzą ruchomości i nieruchomości, może być trudnym określenie kwoty, do której spadkodawca będzie odpowiadał.
Przyjmując spadek z dobrodziejstwem inwentarza jedyną opcją bezpiecznego ustalenia, do jakiej kwoty spadkobierca odpowiada za długi spadkowe, jest zlecenie komornikowi sądowemu sporządzenie spisu inwentarza spadku, co będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez spadkobiercę. Więcej na temat tego czym jest spis inwentarza oraz jak przygotować wniosek o jego przeprowadzenie przeczytasz w moim e-booku „Spadkobierca w Akcji: Praktyczny Przewodnik po Prawie Spadkowym”.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, może też okazać się problematyczne, w momencie, gdy do spadkobiercy zaczną zgłaszać się wierzyciele zmarłego. W takiej sytuacji to na tym kto spadek odziedziczył, będzie każdorazowo ciążył obowiązek wykazania, za jakie długi spadkodawcy odpowiada i spłacania ich w taki sposób, aby nie pokrzywdzić żadnego z wierzycieli. Z takimi czynnościami mogą wiązać się duże nakłady czasu i pieniędzy przeznaczonych na pomoc radcy prawnego lub adwokata, a ostatecznie, jeżeli długi były większe od aktywów, spadkobierca nic nie zyska.
Jeżeli znaliśmy zmarłego za życia i wiemy, że pozostawił on same długi lub wartość pozostawionych przez niego dóbr materialnych jest mniejsza od zobowiązań, warto rozważyć odrzucenie spadku. Mając postanowienie o odrzuceniu spadku prawdopodobnie, żaden wierzyciel nie zgłosi się z roszczeniem o zapłatę długów zmarłego, a nawet jeżeli do takiej sytuacji by doszło legitymowanie się postanowieniem wskazującym, że spadku nie dziedziczymy, powinno zamknąć temat wszelkiej odpowiedzialności za długi spadkowe.
Wcześniejsze całkowite zamknięcie sprawy spadkowej może zaoszczędzić wiele nerwów, a przecież spokój ducha jest „bezcenny”.
I. Rodzaje oświadczeń spadkowych
Tak jak już pisałem w artykule Dziedziczenie ustawowe - podstawowy rodzaj dziedziczenia w polskim prawie spadkowym, spadek po zmarłym nabywa się w momencie jego śmierci.
Oświadczenie spadkowe, do którego zaliczamy odrzucenie spadku, jest więc albo potwierdzeniem czynności, która dokonała się w momencie śmierci spadkodawcy (lub powołania do dziedziczenia w przypadku powołania do dziedziczenia w dalszej kolejności) lub zaprzeczeniem takiego stanu rzecz.
W polskim prawie spadkowym istnieją trzy rodzaje oświadczeń spadkowych:
- Przyjęcie spadku wprost – spadkobierca wchodzi w ogół praw i obowiązków zmarłego. Oznacza to, że spadkobierca będzie odpowiadał za wszystkie długi zmarłego w proporcji przypadających mu udziałów w masie spadku.
- Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – polegające na odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe tylko i wyłącznie do wysokości zysków, które spadkobierca uzyskał z tytułu przyjęcia spadku.
- Odrzucenie spadku – oznacza to, że spadkobierca nie jest zainteresowany przyjęciem spadku, w związku z czym odrzuca go, a dziedziczenie przechodzi na kolejne osoby powołane do spadkobrania.
Odrzucenie spadku u notariusza, czy w sądzie?
Większość aktywnych użytkowników Internetu, prawdopodobnie otrzymała kiedyś informację o wielomilionowym spadku pozostawionym im przez afrykańskiego księcia. Niestety była to tylko próba oszustwa, a w realnym życiu często zdarza się, że pozostawiony spadek zamiast milionów przynosi tylko długi. W takiej sytuacji warto zastanowić czy nie warto spadku odrzucić. Czym jest odrzucenie spadku, przedstawię w tym artykule.
Spis treści:
I. Rodzaje oświadczeń spadkowych
II. Dlaczego warto odrzucić spadek
III. Termin na odrzucenie spadku
PerspektywaPrawa
Twoje prawa, nasza pasja
Perspektywa Prawa
blog autorstwa
Tymoteusza Przeperskiego
Polityka prywatności | Polityka cookies | Regulamin zakupów
Copyright © 2024 Tymoteusz Przeperski