IV. Jak zweryfikować zastrzeżenie numeru PESEL?

Numer PESEL można zweryfikować za pośrednictwem:

• za pomocą aplikacji mObywatel
• za pośrednictwem Profilu Zaufanego

Usługa ta jest dostępna dla każdego kto ma w tym uzasadniony interes prawny. Wydaje mi się więc że nawet zawierając umowę w sprawach życia codziennego, takich jak zawieranie umowy najmu czy sprzedaż samochodu, warto zweryfikować czy PESEL drugiej strony nie jest zastrzeżony. Pozwala to zmniejszyć prawdopodobieństwo, iż zostaniemy oszukani przez drugą stronę poprzez podanie nieprawdziwych danych.

V. Podsumowanie

W mojej ocenie, w dzisiejszych czasach istnieje większe prawdopodobieństwa utraty majątku w przestrzeni internetowej niż na przykład poprzez padnięcie ofiara kradzieży. Skoro więc instalujemy zamki w drzwiach warto zadbać o bezpieczeństwo w przestrzeni internetowej, tym bardziej że Ustawodawca udostępnia nam całkiem sprawne rozwiązania w pełni za darmo.

Jeżeli masz pytania dotyczące zastrzeżenia numeru PESEL lub ochrony w przypadku wyłudzenia Twoich danych, zapraszam do kontaktu kontakt@perspektywaprawa.pl.

autor:

Tymoteusz Przeperski

prawnik, twórca bloga PerspektywaPrawa

więcej o mnie znajdziesz tutaj.

III. Jak zastrzec lub cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

W momencie, gdy numer PESEL jest zastrzeżony osoba fizyczna nie powinna mieć możliwości zawierania umów z podmiotami występującymi w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Z tego względu warto wiedzieć w jaki sposób szybko i sprawnie korzystać z usługi zastrzeżenia numeru PESEL. Na szczęście możemy zrobić to w bardzo szybki sposób.

Metody zastrzeżenia i cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL:

• za pomocą aplikacji mObywatel
• za pośrednictwem Profilu Zaufanego
• w dowolnym urzędzie gminy
• za pośrednictwem banku krajowego, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz operatora wyznaczonego

Uwaga! Zgodnie z art. 23d ust. 5 Ustawy o Ewidencji ludności nie można dokonać ponownego zgłoszenia zastrzeżenia numeru PESEL przez 30 minut od chwili, w której dokonano cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL.

Numer PESEL może zostać także zastrzeżony z urzędu w sytuacji, gdy:

• osoba fizyczna zgłosi zagubienie lub uszkodzenie dowodu osobistego
• osoba fizyczna zgłosi podejrzenie nieuprawnionego wykorzystania jego danych osobowych
• dojdzie do śmierci osoby fizycznej

II. Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL

W dniu 17 listopada 2023 roku Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do Ustawy z dnia 24 września 2010 roku o ewidencji ludności Rozdziału 3a, który wprowadza możliwość zastrzeżenia przez osoby fizyczne przypisanych do nich numerów PESEL.

Art. 23a § 1 ustawy o Ewidencji ludności wskazuje, iż minister właściwy do spraw informatyzacji prowadzi rejestr zastrzeżeń numerów PESEL w celu zapobiegania negatywnym konsekwencjom nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych osób, które dokonają zastrzeżenia numeru PESEL. Zastrzeżenie numeru PESEL uniemożliwia zawarcie umowy, ze stroną która zastrzegła swój numer PESEL. Powoduje to, że nawet w sytuacji, gdy dane osoby zostaną wykradzione, przestępcy nie będą mogli wykorzystać ich do wyrządzenia ofiarom szkody. Wydaje się, że rozwiązanie to jest korzystne zarówno dla osób fizycznych jaki podmiotów zawierających z nimi umowy, ponieważ należy pamiętać, że w przypadku kradzieży danych także podmiot udzielający pożyczki może być pokrzywdzony. Warto podkreślić, że zgodnie z art. 23a § 1 Ustawy o Ewidencji ludności zastrzeżenia może dokonać wyłącznie osoba pełnoletnia. Wynika to z zasada prawa cywilnego, które uniemożliwiają osobom niepełnoletnim zaciąganie zobowiązań bez zgody przedstawicieli ustawowych. W związku z tym wprowadzenie zastrzeżenia numerów PESEL dzieci byłoby nie celowe.

I. Niebezpieczeństwo wyłudzenia danych przez oszustów

Oszuści sprawnie poruszają się w przestrzeni internetowej i korzystają z nowych technologii. Nasze dane są więc coraz bardziej narażone na ujawnienie czy to podczas ich bezpośredniego wypłynięcia czy też podczas „hurtowej” kradzieży danych z serwisów internetowych.

Tak zdobyte dane stały się w ostatnich latach podstawą do wyłudzeń różnego rodzaju kredytów i pożyczek. Warto mieć na uwadze, że nowe technologie z jednej strony ułatwiają nam życie a z drugiej pozwalają na zaciągnięcie za pośrednictwem danych osoby trzeciej kredytu, bez weryfikowania jej obecności na przykład w placówce banku. Ofiara często dowiadywała się o oszustwie dopiero w momencie wszczęcia egzekucji komorniczej z jej majątku. W takiej sytuacji należało wytoczyć powództwo przeciw egzekucyjne, złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i wreszcie udowodnić przed sądem, że to nie ofiara była kredytobiorcą. Jest to procedura długa, żmudna i mogąca przysporzyć wiele stresu.

Skala problemu kradzieży danych zaczęła zwiększać się lawinowo, warto przytoczyć dane podawane przez serwis www.bankier.pl, który podaje, że w ubiegłym roku doszło do popełnienia tego typu przestępstwa na szkodę niemal 10 tysięcy osób na kwotę prawie 300 mln zł! Mimo, iż przepisy polskiego prawa penalizują kradzież tożsamości, która może wypełniać znamiona czynu zabronionego z art. 287 KK, czyli tzw. oszustwa komputerowego, do niedawna brak było skutecznych, bezpłatnych i powszechnych metod chroniących obywateli przed powstaniem szkody wynikłej z przestepstwa.

Od 1 czerwca 2024 roku instytucje finansowe (np. banki) będą miały obowiązek weryfikować, czy numer PESEL jest zastrzeżony przy zawieraniu np. umowy kredytu lub pożyczki. W mojej ocenie jest to poważna zmiana w zakresie zabezpieczenia obywateli przed wyłudzanie kredytów na ich dane.

Aby w pełni skorzystać z potencjału bezpieczeństwa jaki daje rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, warto poznać założenia i zasady funkcjonowania tej instytucji.

PerspektywaPrawa

Twoje prawa, nasza pasja

Perspektywa Prawa

blog autorstwa

Tymoteusza Przeperskiego

Polityka prywatności | Polityka cookies | Regulamin zakupów

Copyright © 2024 Tymoteusz Przeperski