V. Czy straż miejska może mieć broń palną – czyli o środkach przymusu bezpośredniego

Środek przymusu bezpośredniego oraz wymieniana osobno przez ustawodawcę broń palna, są to narzędzia służące do wywierania wpływu na osobę, która nie chce podporządkować się poleceniom wydawanym przez uprawnionego.

Straż miejska posiada uprawnienia do wykorzystywania środków przymusu bezpośredniego na podstawie Ustawy z dnia 24 maja 2013 roku o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Ustawa wymienia szeroki katalog środków jednak tylko część z nich dopuszczona jest do stosowania przez strażników miejskich.

Strażnik miejski podczas realizacji obowiązków służbowych może korzystać z:

• siły fizycznej
• kajdanek
• pałki służbowej
• ręcznych miotaczy substancji obezwładniających (w praktyce są to zazwyczaj powszechnie dostępne miotacze gazu pieprzowego)
• paralizatora

Nie chcę tutaj narazić się miłośnikom zwierząt (sam mam czworonożnego przyjaciela), ale środkiem przymusu bezpośredniego, z którego mogą korzystać strażnicy miejscy, jest także pies służbowy.

Zgodnie ze wskazywaną powyżej ustawą strażnicy miejscy wykonując obowiązki służbowe, mogą korzystać z broni palnej. W takiej sytuacji muszą zostać dopuszczeni do pracy z bronią przez właściwego Komendanta Wojewódzkiego Policji.

W praktyce strażnicy miejscy bardzo rzadko korzystają z broni palnej, a większość straży miejskich nie ma jej na wyposażeniu.

VI. Podsumowanie

W mojej ocenie straż miejska jest instytucją zbędną. Nie znaczy to jednak, że przekreślam pracę wykonywaną przez strażników miejskich. Wydaje mi się jednak, że lepszym rozwiązaniem byłoby zlikwidowanie tego typu instytucji i włączenie odpowiednio wykwalifikowanych strażników miejskich w szeregi policji.

Uważam, że służby powołane do utrzymania porządku publicznego powinny oddziaływać przede wszystkim przez autorytet a jedynie w wyjątkowych sięgać po środki przymusu bezpośredniego. Niestety, brak centralizacji i słabsze wyszkolenie strażników miejskich powoduje, że cieszą się oni dużo mniejszym od policjantów respektem.

Jest to moja prywatna opinia, która dotyczy rozwiązań instytucjonalnych, a nie pracy funkcjonariuszy straży miejskiej, która do łatwych nie należy i powinna być doceniana.

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu znasz już podstawy funkcjonowania straży miejskiej. Zapraszam do przeczytania moich innych artykułów dotyczących prawa karnego, które znajdziesz tutaj. Masz pytania? Napisz kontakt@perspektywaprawa.pl.

autor:

Tymoteusz Przeperski

prawnik, twórca bloga PerspektywaPrawa

więcej o mnie znajdziesz tutaj.

IV. Co może strażnik miejski?

Straż miejska ma gwarantować przede wszystkim bezpieczeństwo w miejscach publicznych oraz na drogach gminnych. W związku z tym uprawnienia strażników miejskich mają im umożliwić realizację tych zadań.

W zakresie ochrony bezpieczeństwa publicznego strażnik miejski uprawniony jest do:

• legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości
• dokonywać kontroli osobistej
• nakładania mandatów karnych
• ujęcia osoby, w celu przekazania jej w ręce policji
• doprowadzenia osobę do izby wytrzeźwień

Aby zapewnić bezpieczeństwo w ruchu drogowym, strażnik miejski może:

• dokonywać kontroli pojazdu niebędącego w ruchu
• kontrolować uprawnienia do kierowania pojazdami
• nakładać grzywny w drodze mandatu karnego
• kierować do sądu wniosek o ukaranie
• nakazywać usunięcie pojazdu (tzw. odholowanie)

Warto pamiętać, że obecnie straż miejska nie jest uprawniona do dokonywania pomiarów prędkości, np. za pomocą fotoradarów.

Straż miejska posiada więc pewien zakres uprawnień, z których może korzystać, podejmując interwencję wobec obywateli. Uprawnienia te powinny być realizowane z poszanowaniem prawa i godności osobistej obywatela. W sytuacji, gdy straż miejska przekroczyła wobec Ciebie uprawnienia, masz prawo dochodzić ochrony swoich praw. W takim przypadku koniecznie skontaktuj się z radcą prawnym lub adwokatem.

III. Czy strażnik miejski to pomocnik policjanta?

Podstawową różnicą pomiędzy strażą miejską a policją jest zasięg jurysdykcji terytorialnej. Policja jest organem ogólnopolskim, którego poszczególnej jednostki podlegają centralnemu kierownictwu. Oznacza to, że policjanci współpracują ze sobą, a konkretny funkcjonariusz może korzystać ze swoich uprawnień na terenie całego kraju. W przypadku niezależnych od siebie straży miejskich, ich pracownicy mogą wykonywać czynności służbowe jedynie na obszarze gminy, w której są zatrudnieni.

Policja ma także dużo szerszy wachlarz zleconych zadań i jest powołana do dbania o bezpieczeństwo publiczne w bardzo szeroki zakresie. Nie tylko reaguje na niebezpieczeństwa, ale także zapobiega i wykrywa czyny zabronione.

Z kolei celem istnienia straży miejskiej jest zapobiegania popełnianiu czynów zabronionych i pomaganiu obywatelom w danym miejscu i czasie.

Warto zaznaczyć, że czasami na ulicach polskich miast można spotkać patrole pełnione wspólnie przez policjantów i strażników miejskich. Nie jest jednak tak, że strażnik miejski w takiej sytuacji wyłącznie pomaga policjantowi. Patrol pieszy powołany jest nie do prowadzenia dochodzeń a ochrony porządku publicznego, dlatego każdy z funkcjonariuszy posiada uprawnienia do jego samodzielnego pełnienia. Nie należy zapominać, że strażnik miejski, może być w takiej sytuacji przewodnikiem policjanta po mieście, które powinien „znać jak własną kieszeń”.

I. Jak powstawała straż miejska

Idea wyodrębnienia sił porządkowych działających wyłącznie w obrębie danej aglomeracji wywodzi się już z historii, kiedy to miasta cieszące się dużą niezależnością powoływały własną straż miejską. W średniowiecznych miastach straż miejska nie cieszyła się sympatią społeczeństwa, jednak była chroniona wyjątkowym statusem. Warto nadmienić, że atak nawet na najniższych rangą strażników traktowany był jak atak na wysokiej rangi urzędnika magistratu. W tych rozwiązaniach można się więc doszukiwać zalążka współczesnych rozwiązań gwarantujących ochronę nietykalności funkcjonariusza.

Pomimo biegu historii instytucja straży miejskiej, nadal jest obecna w wielu systemach prawnych. Dzisiaj strażników miejskich spotkamy w Hiszpanii, Włoszech czy Szwajcarii. Mimo iż straż miejska często traktowana jest jako „młodsza siostra” formacji policyjnych, to powstała na długo przed nimi i początkowo w sposób uproszczony w obrębie miasta, wykonywała wszystkie zadania organów ścigania.

II. Straż miejska w Polsce

W Polsce straż miejska jest umundurowaną formacją, powołaną do ochrony porządku publicznego, która podlega organowi wykonawczemu gminy. Powołanie tej formacji nie jest obligatoryjne, dlatego jej istnienie zależne jest od indywidualnej decyzji rady gminy.

Co ciekawe nie we wszystkich gminach istnieje możliwość dosłownego powołania straży miejskiej. Opcja ta zarezerwowana jest dla miast, w których władzę wykonawczą sprawuje burmistrz lub prezydent miasta. W pozostałych gminach istnieje możliwość powołania straży gminnej. Straż gminna jest de facto tą samą formacją co straż miejska, od której formalnie odróżnia się wyłącznie nazwą.

Straże miejskie i gminne funkcjonują na podstawie Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, która reguluje zakres uprawnień posiadanych przez te formacje.

Straż miejska to formacja, o której złośliwie mówi się, że jest miejscem, dla osób które nie dostały się do policji. Wydaje mi się, że jest to określenie wynikające z uprzedzeń popartych osobistymi negatywnymi doświadczeniami i w mojej ocenie jest ono krzywdzące. Sam poznałem kilku strażników miejskich, którzy byli oddani nie tylko wykonywaniu swojej pracy, ale przede wszystkim drugiemu człowiekowi. Osobną kwestią jest czy straż miejska jest instytucją potrzebną, wszak dubluje część zadań policji. To pytanie pozostawię na razie otwarte, jednak, skoro na dzień dzisiejszy straż miejską możemy spotkać na ulicach wielu polskich miast, w tym artykule przybliżę jakie uprawnienia względem obywatela ma ta formacja.

Spis treści:

I. Jak powstawała straż miejska

PerspektywaPrawa

Twoje prawa, nasza pasja

Perspektywa Prawa

blog autorstwa

Tymoteusza Przeperskiego

Polityka prywatności | Polityka cookies | Regulamin zakupów

Copyright © 2024 Tymoteusz Przeperski